Οι Κινέζοι κήρυξαν «πόλεμο» στον ύπνο - Τι κάνουν και δεν κοιμούνται;

Η Έμμα Ράο πέρασε περίπου τρία χρόνια από τη ζωή της, ακολουθώντας το περίφημο «πρόγραμμα 996» ή αλλιώς στη δουλειά από τις 9 το πρωί έως τις 9 το βράδυ, για 6 ημέρες την εβδομάδα. Η Ράο, με καταγωγή από μία επαρχία της Κίνας, μετακόμισε στη Σανγκάη, όπου έπιασε δουλειά σε πολυεθνική εταιρεία. Σύντομα, η δουλειά κυρίευσε τη ζωή της.

«Ένιωθα κατάθλιψη. Απουσίαζα από την προσωπική μου ζωή», λέει, περιγράφοντας μία μέρα της. Μετά τη βάρδιά της, που τις περισσότερες φορές προϋπέθετε υπερωρίες, είχε ένα «παραθυράκι» για να φάει, να κάνει μπάνιο και να ξαπλώσει, για να κοιμηθεί. Έτσι, επέλεξε, να θυσιάσει μέρος του ύπνου της, προκειμένου να έχει προσωπικό χρόνο. Συχνά, έμενε ξύπνια μέχρι πολύ αργά το βράδυ, διαβάζοντας, σερφάροντας στο διαδίκτυο ή παίζοντας παιχνίδια στο κινητό της.

Δεν έκανε τίποτα άλλο, παρά αυτό που οι Κινέζοι αποκαλούν «bàofùxìng áoyè» κι εμείς θα μεταφράζαμε σε «ξαγρυπνώ ως αντίποινα». Ο όρος χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τη δημοσιογράφο Ντάφνι Κ. Λι, η οποία περιέγραψε το φαινόμενο ως εξής: Οι άνθρωποι που δεν έχουν πολύ έλεγχο κατά τη διάρκεια της ημέρας, αρνούνται να κοιμηθούν, προκειμένου να ανακτήσουν λίγη από τη χαμένη ελευθερία τους, κατά τις βραδινές ώρες.

Με εκείνη την ανάρτησή της, φαίνεται πως χτύπησε ευαίσθητη χορδή. Σε απάντηση που «μάζεψε» περισσότερα από 4.500 «like», ο χρήστης του Twitter Κένεθ Κουόκ έγραψε:

«Κλασικά από τις 8 το πρωί ως τις 8 το βράδυ στο γραφείο, μέχρι να φτάσω σπίτι, να φάω και να κάνω μπάνιο, έχει πάει 10. Κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα πάω αμέσως για ύπνο και θα επαναλαμβάνω την ίδια ρουτίνα κάθε μέρα. Αυτές οι λίγες ώρες χρόνου για μένα, είναι απαραίτητες για να επιβιώσω».

Θολά τα όρια - Δύσκολο να βάλεις τη διαχωριστική γραμμή

Ο όρος αυτός που χρησιμοποίησε η Λι δεν είναι ξεκάθαρο, από πού προήλθε. Η παλαιότερη αναφορά που και η ίδια εντόπισε, ήταν σε blog, τον Νοέμβριο του 2018. Ο άνθρωπος που είχε κάνει εκείνη την ανάρτηση, έγραφε πως κατά τη διάρκεια της ημέρας «ανήκε σε κάποιον άλλον» και ότι μπορούσε να βρει τον εαυτό του, μόνο όταν επέστρεφε στο σπίτι του και ξάπλωνε. Αυτή η συνήθεια, του να μην κοιμάται, για να έχει περισσότερο χρόνο για τον ίδιο, ήταν κατά τον ίδιο «θλιβερή», γιατί έκανε κακό στην υγεία του, αλλά και «εκπληκτική» την ίδια στιγμή, γιατί ένιωθε ελεύθερος.

Μπορεί αυτή η φράση να έγινε δημοφιλής στην Κίνα, όμως το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, καθώς οι περισσότεροι εργαζόμενοι αναβάλλουν τον ύπνο τους, προκειμένου να έχουν λίγο περισσότερο προσωπικό χρόνο, αν και ξέρουν πως είναι ανθυγιεινό.

Οι ειδικοί επισημαίνουν, ότι ο ανεπαρκής ύπνος αποτελεί παγκόσμια επιδημία. Το 2019, η έρευνα της Philips «Global Sleep Survey» με περισσότερους από 11.000 συμμετέχοντες από 12 χώρες, έδειξε ότι το 62% των ενηλίκων νιώθουν, ότι δεν κοιμούνται αρκετά. Ο μέσος όρος ύπνου ανέρχεται στις 6,8 ώρες, ενώ οι συστάσεις των επιστημόνων είναι για 8 ώρες. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν διάφορους λόγους για την έλλειψη ύπνου. Μεταξύ αυτών, το άγχος και το περιβάλλον - τις συνθήκες υπό τις οποίες κοιμούνται, ενώ το 37% έριξε την ευθύνη στο εξαντλητικό εργασιακό περιβάλλον ή το πρόγραμμα του σχολείου.

Στην Κίνα, έρευνα του 2018 έδειξε ότι το 68% των ανθρώπων, που έχουν γεννηθεί μετά το 1990 δεν κοιμούνται αρκετά, με όσους ζουν σε μεγάλες πόλεις να υποφέρουν ακόμη περισσότερο από έλλειψη ύπνου. Οι μεγάλες εταιρείες, που δημιούργησαν το «πρόγραμμα 996» βρίσκονται συνήθως στις μεγάλες πόλεις και οι πρακτικές που εφαρμόζουν, επηρεάζουν κι άλλους παράγοντες.

Πρόσφατη μελέτη του τηλεοπτικού δικτύου CCTV και του Εθνικού Γραφείου Στατιστικής της Κίνας έδειξε, ότι ο μέσος Κινέζος υπάλληλος έχει μόλις 2,42 ώρες στη διάθεσή του, όταν δεν είναι στη δουλειά και δεν κοιμάται, χρόνος κατά 25 λεπτά λιγότερος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.

Ένα άλλο ζήτημα που έχει άμεση σχέση με τον λίγο ύπνο είναι ο κακός ύπνος για τους περισσότερους, επειδή δυσκολεύονται να θέσουν τα όρια μεταξύ δουλειάς και σπιτιού, σύμφωνα με την καθηγήτρια του πανεπιστημίου του Σέφιλντ, Κιάρα Κέλλυ, κατά την οποία τα email και τα μηνύματα που δέχονται μετά τη λήξη της βάρδιας οι εργαζόμενοι, σημαίνουν ότι εξακολουθούν να είναι «συνδεδεμένοι» με τη δουλειά. «Αυτό μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται, ότι είναι πάντα στη δουλειά, γιατί η δουλειά μπορεί να τους "καλέσει" ανά πάσα στιγμή», λέει.

Λιγότερος ο ύπνος, λιγότερη η διάρκεια της ζωής

Ο 28χρονος Τζίμι Μο είναι αναλυτής σε εταιρεία με video games. Συνδυάζει το πάθος του με τη δουλειά, κάτι που είναι όμως «δίκοπο μαχαίρι», αφού πολύ συχνά καλείται να αφιερώσει ελεύθερο χρόνο για να δοκιμάσει διάφορα παιχνίδια και αφού έχει παρακολουθήσει μαθήματα εκτός ωραρίου, για τη βελτίωση των δεξιοτήτων του. Η γιόγκα και το τραγούδι είναι μεταξύ των χόμπι που έχει βρει, για να χαλαρώνει, αν και τα στριμώχνει μέσα στη μέρα του, με αποτέλεσμα να μην πηγαίνει για ύπνο πριν τις 2 κάθε βράδυ. Αντιμετωπίζοντας δε και υποκείμενο πρόβλημα υγείας, γνωρίζει καλά, ότι επιβαρύνει την κατάστασή του. Η πίεση που νιώθει όμως είναι τόση, ώστε να μην υπολογίζει ούτε αυτό.

Σύμφωνα πάντως με τους ειδικούς, αυτή η τακτική δεν είναι και η καλύτερη επιλογή για «αντίποινα», αφού η έλλειψη ύπνου, ιδίως αν γίνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε πολύ επιβαρυντικές συνέπειες τόσο για τη σωματική όσο και για την πνευματική κατάσταση. Στο βιβλίο του «Γιατί κοιμόμαστε: Ξεκλειδώνοντας τη δύναμη του ύπνου και των ονείρων», ο συγγραφέας Μάθιου Γουόκερ, επισημαίνει: «Όσο λιγότερος είναι ο ύπνος, τόσο μικρότερη είναι η διάρκεια της ζωής».

Οι ψυχολόγοι μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν την «αποχή» από τον ύπνο σε σχέση με τον έστω και λίγο παραπάνω ελεύθερο χρόνο. «Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα για να "αποτοξινωθεί" κάποιος από τη δουλειά, είναι ο ύπνος. Όμως, ο ύπνος επηρεάζεται σημαντικά από το πόσο σωστά "αποσυνδεόμαστε". Είναι σημαντικό, να κατεβάζουμε ταχύτητες και να απομακρυνόμαστε από τη δουλειά», λέει η καθηγήτρια του Σέφιλντ, εξηγώντας ότι οι άνθρωποι που δεν το καταφέρνουν, με μαθηματική ακρίβεια θα έχουν και κακό ύπνο.

«Ο μόνος τρόπος για να το πετύχει κάποιος αυτό, είναι να κάνει δραστηριότητες, που θα του επιτρέπουν αυτήν την αποσύνδεση. Ωστόσο, όπως επισημαίνει, αυτό δεν είναι κάτι που μπορούν να επιτύχουν από μόνοι τους οι εργαζόμενοι. Και οι εργοδότες θα πρέπει να βρουν τον τρόπο, ώστε το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας να είναι πιο υγιές για όλους.

Μετά την πανδημία του κορονοϊού, τι;

Με την πανδημία του κορονοϊού να είναι σε πλήρη εξέλιξη και έξαρση, πολλές εταιρείες ανά τον κόσμο έχουν εφαρμόσει ή έχουν υποχρεωθεί να εφαρμόσουν πιο ελαστικά μέτρα, καθώς πολλοί εργαζόμενοι δουλεύουν από το σπίτι. Ενώ αυτό όμως δίνει έναν «αέρα» στις ζωές τους, την ίδια στιγμή, μπορεί να κάνει τα όρια μεταξύ δουλειάς και σπιτιού ακόμη πιο δυσδιάκριτα.

Και δεδομένου ότι είναι κάτι που συμβαίνει και εξελίσσεται, κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα, ποια θα είναι η επίδραση στις ισορροπίες μεταξύ του ελεύθερου χρόνου και του χρόνου που διαθέτει κάποιος για να ξεκουραστεί.

Με πληροφορίες από BBC

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Στήνεται αίθουσα πολέμου στο «Φάρο» της Λεωφόρου Κηφισίας - Δείτε τι έχει συμβεί