Το τηλεσκόπιο James Webb εντόπισε νερό σε γειτονικό πλανητικό σύστημα

Ακόμη μία μοναδική ανακάλυψη μέσω του τηλεσκοπίου James Webb της NASA, αφού αστρονόμοι εντόπισαν υδρατμούς να στροβιλίζονται κοντά σε ένα γειτονικό αστέρι, γεγονός το οποίο υποδεικνύει ότι οι πλανήτες που σχηματίζονται γύρω από αυτό, μπορεί κάποτε να υποστηρίξουν ζωή.

Το νεαρό πλανητικό σύστημα, διάσημο με την ονομασία PDS 70, απέχει 370 έτη φωτός. Το άστρο στο κέντρο του, είναι ηλικίας περίπου 5.4 εκατομμυρίων ετών και ψυχρότερο από τον ήλιο. Γύρω του, βρίσκονται δύο αέριοι γίγαντες πλανήτες και προσφάτως, παρατηρήθηκε από τους ερευνητές ότι ένας από αυτούς, ο PDS 70b, μπορεί να μοιράζεται την τροχιά με έναν τρίτο «αδελφό» πλανήτη που σχηματίζεται εκεί.

Δύο διαφορετικοί δίσκοι αερίου και σκόνης –τα συστατικά των οποίων είναι απαραίτητα για τη δημιουργία τόσο των άστρων, όσο και των πλανητών– περιβάλλουν το άστρο. Ο εσωτερικός και ο εξωτερικός δίσκος χωρίζονται από ένα κενό που εκτείνεται σε απόσταση 8 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων. Οι γίγαντες αερίου βρίσκονται μέσα σε αυτό το κενό, όπου περιφέρονται γύρω από το άστρο.

Το όργανο μέσης υπέρυθρης ακτινοβολίας του τηλεσκοπίου James Webb εντόπισε την υπογραφή υδρατμών στον εσωτερικό δίσκο, σε απόσταση μικρότερη από 160 εκατομμύρια χιλιόμετρα από το άστρο. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι στον εσωτερικό δίσκο θα μπορούσαν να σχηματισθούν μικροί, βραχώδεις πλανήτες, παρόμοιοι με αυτούς του ηλιακού μας συστήματος, αν το PDS 70 μοιάζει έστω και λίγο με το ηλιακό μας σύστημα. Στο δικό μας σύστημα, η Γη περιστρέφεται σε απόσταση 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον ήλιο.

Την περασμένη εβδομάδα, δημοσιεύθηκε μία μελέτη που περιγράφει λεπτομερώς τα ευρήματα, στο περιοδικό Nature. «Βρήκαμε νερό σε άλλους δίσκους, αλλά όχι τόσο κοντά, ούτε σε ένα σύστημα όπου αυτή τη στιγμή συγκροτούνται πλανήτες. Δεν μπορούσαμε να κάνουμε αυτού του είδους τις μετρήσεις, πριν από το Webb», επεσήμανε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Τζούλια Περότι, από το Ινστιτούτο Max Planck για την Αστρονομία, στη Χαϊδελβέργη.

Το μυστήριο των υδρατμών

Οι αστρονόμοι εξεπλάγησαν όταν ανακάλυψαν υδρατμούς κοντά στο άστρο, δεδομένης της ηλικίας του. Το PDS 70 είναι σχετικά παλιό, για αστέρι που φιλοξενεί πρωτοπλανητικό δίσκο (δίσκος όπου σχηματίζονται πλανήτες)

Η ποσότητα του αερίου και της σκόνης σε αυτούς τους δίσκους μειώνεται με την πάροδο του χρόνου λόγω της δραστηριότητας του άστρου, ή επειδή το υλικό συσσωρεύεται για να σχηματίσει πλανήτες. Δεν έχει εντοπισθεί νερό στο παρελθόν σε πρωτοπλανητικό δίσκο αυτής της ηλικίας, γεγονός που οδήγησε τους αστρονόμους στην πεποίθηση ότι οι υδρατμοί δε θα μπορούσαν να επιβιώσουν στην αστρική ακτινοβολία για τόσο μεγάλα χρονικά διαστήματα και ότι τυχόν βραχώδεις πλανήτες που θα σχηματίζονταν εκεί, θα ήταν ξηροί.

Δεν έχουν βρεθεί πλανήτες να σχηματίζονται στον εσωτερικό δίσκο, αλλά έχουν εντοπισθεί όλα τα απαραίτητα συστατικά. Η παρουσία υδρατμών υποδηλώνει ότι οι πλανήτες θα μπορούσαν να περιέχουν νερό σε κάποια μορφή. Μονάχα ο χρόνος θα δείξει αν οι πλανήτες θα σχηματισθούν και αν θα μπορούσαν να είναι κατοικήσιμοι για ζωή.

Τα δύο ερωτηματικά για τη δημιουργία των υδρατμών

Πιθανώς συνδυάσθηκαν άτομα υδρογόνου και οξυγόνου, προκειμένου να σχηματίσουν μόρια νερού μέσα στον εσωτερικό δίσκο, ή παγωμένα σωματίδια σκόνης να μετακινούνται από τον ψυχρότερο εξωτερικό δίσκο στον θερμό εσωτερικό δίσκο, με αποτέλεσμα ο πάγος να γίνεται ατμός.

Οι υδρατμοί έχουν παραμείνει σταθεροί παρά την εγγύτητα αυτών με το άστρο, ενδεχομένως επειδή η σκόνη τούς προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία του άστρου. Η ερευνητική ομάδα σχεδιάζει να παρατηρήσει το σύστημα με το τηλεσκόπιο James Webb περισσότερο στο μέλλον για να αποκαλύψει επιπλέον μυστικά, καθώς ένα νέο πλανητικό σύστημα διαμορφώνεται.

Σχετικές ειδήσεις

• James Webb: Η επετειακή εικόνα του τηλεσκοπίου δείχνει τη γέννηση αστεριών που μοιάζουν με τον ήλιο
• NASA: Το James Webb έδωσε την πιο εντυπωσιακή εικόνα του Κρόνου που έχουμε δει ποτέ
• Η NASA αποκάλυψε τα αληθινά χρώματα του σύμπαντος