SOS από τους ειδικούς: Έρχονται ακόμα περισσότεροι καύσωνες και μέγα-πυρκαγιές

Αυτό επισημαίνει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο δρ Κρεγκ Μπ. Κλέμεντς (Craig B. Clements) καθηγητής Μετεωρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ των ΗΠΑ και διευθυντής του Διεπιστημονικού Ερευνητικού Κέντρου για τις πυρκαγιές του πανεπιστημίου του Σαν Χοσέ (Wildfire Interdisciplinary Research Centre / San José State University).

Ο δρ Κλέμεντς υλοποιεί έρευνα στους τομείς της πυρομετεωρολογίας, της ακραίας συμπεριφοράς φωτιάς, των αλληλεπιδράσεων φωτιάς-ατμόσφαιρας, και της μελέτης του περιβάλλοντος της φωτιάς με χρήση προηγμένων ερευνητικών υποδομών. Βρέθηκε στην Ελλάδα για την υπογραφή συμφώνου συνεργασίας του Διεπιστημονικoύ Κέντρου Έρευνας Δασικών Πυρκαγιών του Πανεπιστημίου του Σαν Χοσέ με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών με αντικείμενο την από κοινού προώθηση της έρευνας στους τομείς της πυρομετεωρολογίας και, γενικότερα, της μελέτης των δασικών πυρκαγιών.

Σκοπός της συνεργασίας μεταξύ του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) και της επιχειρησιακής μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και του Διεπιστημονικoύ Κέντρου Έρευνας Δασικών Πυρκαγιών του Πανεπιστημίου του Σαν Χοσέ είναι η μεταφορά και ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εξειδίκευσης στον τομέα της παρατήρησης και ανάλυσης των αλληλεπιδράσεων φωτιάς-ατμόσφαιρας με χρήση προηγμένου ερευνητικού εξοπλισμού. Απώτερος στόχος είναι η βελτίωση της κατανόησης σχετικά με το πώς η φωτιά δημιουργεί το δικό της καιρό και η περαιτέρω ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων πρόγνωσης και πληροφόρησης για την επιχειρησιακή υποστήριξη του έργου της διαχείρισης και αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, συνεισφέροντας παράλληλα στην ενίσχυση της ετοιμότητας και της ανθεκτικότητας.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις συνθήκες για την εκδήλωση πιο εκτεταμένων και πιο έντονων πυρκαγιών. «Νομίζω ότι το μέλλον θα είναι δύσκολο όχι μόνο στις ΗΠΑ ή στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο, αλλά παγκοσμίως», επισημαίνει, προσθέτοντας ωστόσο ότι μια άμεση εκτίμηση είναι δύσκολη.

«Ορισμένα έτη μπορεί να είναι χειρότερα από άλλα, εάν οι χειμερινές βροχοπτώσεις και οι θερμοκρασίες παραμείνουν πιο μέτριες από τον μέσο όρο. Αυτό που βιώνουμε τώρα, είναι μια προεπισκόπηση του τι πρέπει να περιμένουμε πιο συχνά, δυστυχώς», σημειώνει.

Μετρώντας πάνω από 20 χρόνια εμπειρίας στις μετεωρολογικές παρατηρήσεις και έχοντας μελετήσει τις δασικές πυρκαγιές αλλά και την κλιματική αλλαγή, τονίζει ότι οι mega- fires, δηλαδή, οι δασικές πυρκαγιές που καίνε πάνω από 100.000 στρέμματα, είναι δύσκολα διαχειρίσιμες, ενώ προσθέτει ότι χρειάζεται να αξιοποιηθούν εργαλεία τελευταίας τεχνολογίας για την καλύτερη κατανόηση του κινδύνου πυρκαγιάς και των ακραίων καιρικών συνθηκών πυρκαγιάς.

Με έδρα του την Καλιφόρνια ο δρ Κρεγκ Κλέμεντς διαπιστώνει ότι υπάρχουν ομοιότητες ανάμεσα στις δασικές πυρκαγιές που εκδηλώνονται εκεί και σε αυτές στη χώρα μας. «Πρώτον, έχουμε παρόμοια καύσιμη ύλη, οπότε οι πυρκαγιές μας σε θάμνους και δάση είναι σε μεγάλο βαθμό ίδιες με αυτές εδώ στην Ελλάδα. Νομίζω ότι ένα ζήτημα που έχουν τόσο η Ελλάδα όσο και η Καλιφόρνια είναι η διασύνδεση αγριότοπων και αστικής περιοχής, όπου τα σπίτια και οι οικισμοί δηλαδή είναι χτισμένα μέσα στα δάση και σε τέτοιες εκτάσεις. Είναι δύσκολο να προστατευθούν τα σπίτια σε αυτά τα περιβάλλοντα.

Αυτό που γίνεται στην Καλιφόρνια είναι ότι οι κοινότητες υλοποιούν προγράμματα διαχείρισης της καύσιμης ύλης. Με αυτό τον τρόπο η καύσιμη ύλη γύρω από τα σπίτια και τους οικισμούς απομακρύνεται για να μειωθεί ο κίνδυνος για την εκδήλωση πυρκαγιών. Σοκαρίστηκα βλέποντας τόσες πολλές κοινότητες εδώ στην Ελλάδα που δεν το κάνουν αυτό», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και προσθέτει ότι στην Καλιφόρνια υπάρχει στήριξη από την κυβέρνηση με χρηματοδοτούμενα προγράμματα για την απομάκρυνση της καύσιμης ύλης από τις περιοχές υψηλού κινδύνου.

Η διαφορά ωστόσο που υπάρχει, όπως εξηγεί, είναι ότι τα περισσότερα σπίτια εκεί είναι χτισμένα κυρίως από ξύλο, ενώ στην Ελλάδα από τσιμέντο γεγονός που βοηθάει τα κτίρια να είναι πιο ανθεκτικά στις πυρκαγιές. «Αυτό θα ήταν κάτι που η Καλιφόρνια θα μπορούσε να εφαρμόσει περισσότερο σε περιοχές υψηλού κινδύνου», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τον δρ Κλέμεντς θα πρέπει όλοι να ενημερώνονται για τις συνθήκες που επικρατούν και να αξιοποιούν τα εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί, όπως αυτά του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, για την καλύτερη κατανόηση του κινδύνου πυρκαγιάς. «Πρόκειται για εργαλεία τελευταίας τεχνολογίας και θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη για την καλύτερη κατανόηση του κινδύνου πυρκαγιάς και των ακραίων καιρικών συνθηκών πυρκαγιάς. Οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες, το κοινό και οι αρχές θα πρέπει να τις χρησιμοποιήσουν», επισημαίνει και προσθέτει ότι «τα καλύτερα μοντέλα πρόγνωσης του κινδύνου πυρκαγιάς είναι αυτά που ενσωματώνουν τις αλληλεπιδράσεις φωτιάς-ατμόσφαιρας, όπως το εργαλείο πρόγνωσης πυρκαγιών IRIS του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

«Αυτού του είδους τα μοντέλα μπορούν να προβλέψουν πώς οι μεγάλες πυρκαγιές μπορούν να δημιουργήσουν τις δικές τους καιρικές συνθήκες και να καθορίσουν πώς αυτό επηρεάζει την ακραία συμπεριφορά των πυρκαγιών. Αλλά πράγματα είναι η καλύτερη παρακολούθηση του περιβάλλοντος των πυρκαγιών με τη χρήση τηλεπισκόπησης σε αεροσκάφη και δορυφόρους εξοπλισμένα με συστήματα υπέρυθρης απεικόνισης. Η καλύτερη κατανόηση της εξέλιξης της πυρκαγιάς και η χαρτογράφηση της περιμέτρου της θα βοηθήσει αυτούς που επεμβαίνουν την ώρα της φωτιάς αλλά και τους επιστήμονες να προβλέψουν καλύτερα πώς θα εξαπλωθεί. Διαφορετικά, είμαστε τυφλοί σε σχέση με το τι συμβαίνει», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο δρ Κλέμεντς.