Αγκάθι για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας η επιχειρηματικότητα ανάγκης

Όμως αυτή η νέα επιχειρηματικότητα είναι, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, «σε μεγάλο βαθμό επιχειρηματικότητα ανάγκης και όχι ευκαιρίας». Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ένα μεγάλο μέρος των ελληνικών επιχειρήσεων εστιάζονται σε μη παραγωγικούς και εσωστρεφείς τομείς, όπως η εστίαση και το λιανεμπόριο. Εξάλλου, το 43% αυτών των νέων επιχειρήσεων που ιδρύθηκαν το 2020, ήταν ατομικές.

Σε έρευνα της διαΝΕΟσις περιγράφεται αναλυτικά ένα πλέγμα από διορθωτικές δράσεις και μεταρρυθμίσεις.

Ως ενδεικτικό υπόδειγμα, αναφέρεται το γερμανικό ομοσπονδιακό κρατίδιο Βάδης-Βυρτεμβέργης. Εκεί λειτουργεί εδώ και πολλές δεκαετίες ένα οικοσύστημα, το οποίο περιλαμβάνει λίγες πολύ μεγάλες εταιρείες (Daimler, Porsche, Bosch) και πολλές μικρές και μικρομεσαίες, οι οποίες λειτουργούν ως προμηθευτές τους, προσφέροντας καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Το σύστημα καινοτομίας εκεί περιλαμβάνει ισχυρές δομές εκπαίδευσης και κατάρτισης, υποδομές διασύνδεσης των επιχειρήσεων και ένα καλά οργανωμένο εμπορικό επιμελητήριο, μεταξύ άλλων.

Πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να οδηγήσει το παραγωγικό της μοντέλο προς αυτή την κατεύθυνση;

Στο θέμα του R&D, προτείνεται η καθιέρωση ενός μόνιμου εθνικού προγράμματος έρευνας, με χρηματοδότηση συμπληρωματική των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και στρατηγική στόχευση. Απαραίτητη, δε, κρίνεται η σταδιακή, σταθερή αύξηση της χρηματοδότησης πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων.

Διαπιστώνεται επίσης η ανάγκη ενίσχυσης/ανανέωσης του ερευνητικού δυναμικού των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων και για περισσότερη ευελιξία για το ερευνητικό προσωπικό τους, ώστε να μπορούν να συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα. Κίνητρα όπως ο συνυπολογισμός της ερευνητικής συνεργασίας με εταιρείες και η κατοχύρωση και αξιοποίηση διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και η δημιουργία spin-offs στην αξιολόγηση της εξέλιξης των μελών ΔΕΠ και άρση του επαγγελματικού ασυμβιβάστου, θεωρούνται μέτρα απαραίτητα.

Προτείνονται επίσης αλλαγές στη λειτουργία των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) των πανεπιστημίων με απλοποιημένες διαδικασίες για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης ερευνητικών προσπαθειών, αλλά και η ριζική αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας σε όλες τις βαθμίδες, με στόχο τη συνεργασία με επιχειρήσεις και βιομηχανία.
Καλές πρακτικές

Κάποιες ήδη υπάρχουσες καλές πρακτικές, οι οποίες θα έπρεπε να διευρυνθούν, περιλαμβάνουν:

• Τη δημιουργία πλατφορμών τεχνολογίας για τη σύνδεση ερευνητικών κέντρων, πανεπιστημίων και επιχειρήσεων (μια παρόμοια είναι η ευρωπαϊκή τεχνολογική πλατφόρμα «Food for Life», στην οποία συμμετέχουν και ελληνικοί φορείς του κλάδου των τροφίμων).
• Περισσότερες θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων στα πανεπιστήμια, όπως η Μονάδα Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας στο ΕΜΠ, η θερμοκοιτίδα ΕΠΙ.νοώ στο ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ ή η Μονάδα ACEin στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
• Περισσότερα και καλύτερα οργανωμένα Τεχνολογικά Πάρκα, όπως το ΤΕΠΑ «Λεύκιππος» (του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»), και άλλα αντίστοιχα στο Λαύριο, στην Πάτρα, στην Κρήτη, στη Θεσσαλία και αλλού.
• Προγράμματα βιομηχανικών διδακτορικών όπως το πρόγραμμα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» σε συνεργασία με το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το UPatras IQ του Πανεπιστημίου Πατρών.