Κιρσοί από το Α έως το Ω: Απαντήσεις σε όλα όσα θέλετε να ρωτήσετε

Τι είναι οι κιρσοί και πού οφείλεται η εμφάνισή τους; Γιατί δεν πρέπει να αμελούμε τη θεραπεία τους και τι περιλαμβάνει η ριζική αντιμετώπισή τους; Συναντήσαμε τον αγγειοχειρουργό Χαράλαμπο Ηλία σε μια εφ’ όλης της ύλης συζήτηση, προσπαθώντας να χαρτογραφήσουμε το σύγχρονο πεδίο της αντιμετώπισης των κιρσών, ρίχνοντας παράλληλα, φως στα αίτια του προβλήματος και τους πιθανούς κινδύνους για την υγεία μας. Όπως μας ενημερώνει ο ειδικός, τα τελευταία χρόνια οι νέες ενδοσκοπικές τεχνικές και η τεχνολογία laser έχουν αλλάξει σημαντικά τον τρόπο αντιμετώπισης της φλεβικής ανεπάρκειας και των κιρσών, εγγυώμενες εξαιρετικά αποτελέσματα, ελάχιστη ταλαιπωρία και μειωμένο χρόνο αποθεραπείας για τους ασθενείς.

Γιατί εμφανίζονται οι κιρσοί; Φταίει ο τρόπος ζωής μας;

Οι κιρσοί είναι το αποτέλεσμα της φλεβικής ανεπάρκειας, δηλαδή της αδυναμίας των βαλβίδων να επιστρέψουν το αίμα στην καρδιά. Έτσι λοιπόν, η χαλάρωση των γλωχίνων των βαλβίδων οδηγεί στην παλινδρόμηση του αίματος και σταδιακά το δίκτυο αρχίζει να διογκώνεται και να εμφανίζονται φλέβες διατεταμένες και πολλές φορές επώδυνες που ονομάζονται κιρσοί. Έχει διαπιστωθεί από μελέτες και έρευνες ότι η φλεβική ανεπάρκεια είναι μια «επαγγελματική» νόσος, υπό την έννοια ότι αφορά επαγγέλματα στατικά και ορθοστατικά. Από την άλλη πλευρά όμως, έχουμε δει και νέους ανθρώπους, κάτω από την ηλικία των 30 ετών, και συνηθέστερα επίσης άντρες σε πολύ μεγάλο ποσοστό (40%) να έχουν φλεβική ανεπάρκεια. Στο σημείο αυτό, πρέπει να υπογραμμίσουμε τον ρόλο της κληρονομικότητας, η οποία συνιστά έναν ιδιαίτερα ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα για την εμφάνιση φλεβικής ανεπάρκειας. Αρκεί να σας πω ότι έχουμε χειρουργήσει για την αποκατάσταση αθλητές, ανθρώπους με φυσιολογικό σωματικό βάρος και έντονη σωματική δραστηριότητα. Άρα λοιπόν, διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα γενετικής προδιάθεσης και ίσως κάποιες αλλαγές στο DNA των ανθρώπων αυτών έχουν ως αποτέλεσμα να εμφανίζουν κιρσούς και φλεβική ανεπάρκεια.

Είναι δυνατόν οι κιρσοί να εμφανίζονται μόνο στο ένα πόδι;

Η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών που φτάνει γύρω στο 70 % -75% εμφανίζουν κιρσούς και φλεβική ανεπάρκεια στο ένα σκέλος. Και μπορεί πραγματικά το άλλο πόδι να είναι σε άριστη κατάσταση, χωρίς καμία διάταση και χαλάρωση των βαλβίδων. Αυτό δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε με τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα, όπως επίσης δεν μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί εμφανίζεται σε αθλητές, σε ανθρώπους δηλαδή που είναι ιδιαιτέρως γυμνασμένοι και ασχολούνται επαγγελματικά με τον αθλητισμό. Είναι ένα από τα άλυτα μέχρι στιγμής θέματα στη φλεβική ανεπάρκεια και όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, η χαλάρωση των βαλβίδων μπορεί να είναι αιτίας γονιδιακής. Εκεί είναι το μυστικό και εκεί πιστεύουμε ότι βρίσκεται και η λύση για μελλοντικές θεραπείες, έτσι ώστε να μπορούμε να προλάβουμε τη φλεβική ανεπάρκεια, πριν κάνει την εκδήλωσή της και πριν φτάσει σε προχωρημένο στάδιο, όπου απαιτείται επέμβαση.

Τι σημαίνει η εμφάνιση κιρσών για την υγεία του πάσχοντος;

Ένα ποσοστό των ασθενών της τάξης του 20% δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα και καμία ενόχληση από τους κιρσούς στα πόδια τους, ακόμη κι αν είναι σε προχωρημένο στάδιο. Αυτό ξενίζει πραγματικά, γιατί έχουν πιθανόν αναισθητοποιηθεί τα νεύρα των ποδιών και προφανώς δεν διαισθάνονται πόνο. Όμως, οι ασθενείς βλέπουν τα πόδια τους να διογκώνονται, να πρήζονται και να είναι ορατές οι φλέβες. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία είναι αυτή που έχει ενοχλήματα, όπως κάψιμο, μουδιάσματα, αίσθημα νυγμών, μεγάλο οίδημα, ερυθρότητα, και ειδικά οι γυναίκες στη φάση της περιόδου (λίγο πριν ή λίγο μετά) εμφανίζουν έντονα τα ενοχλήματα αυτά. Κράμπες εμφανίζονται το βράδυ και υπάρχουν μερικοί ασθενείς που δεν μπορούν να κοιμηθούν καθόλου, πρέπει να σηκώνονται το βράδυ να περπατάνε για να ελαφρύνουν τα ενοχλήματα ή να βάζουν κρύο νερό και κρύες κομπρέσες στα πόδια τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε για πραγματικό «βασανιστήριο», γιατί χαλάει και η ποιότητα του ύπνου των ασθενών και τα πράγματα γίνονται περισσότερο σοβαρά. Μάλιστα, πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από κιρσούς θεωρούν ότι η ζωή τους θα είναι έτσι, ότι έτσι γεννήθηκαν ή ότι έτσι είναι η φυσιολογική κατάσταση και έχουν συνηθίσει τόσο πολύ να ζουν με αυτά τα συμπτώματα στην καθημερινότητά τους. Όταν χειρουργούνται και ανακουφίζονται καταλαβαίνουν τη διαφορά και τη βελτίωση στην ποιότητα της ζωής τους.

Τι θα συμβεί αν αμελήσουμε τη θεραπεία των κιρσών;

Δυστυχώς, έρχονται ασθενείς στα τελευταία στάδια της φλεβικής ανεπάρκειας, όπου στα στάδια αυτά το πόδι έχει μια υπέρχρωση, ένα έντονο μαύρο χρώμα, το οποίο δεν θα φύγει μετά την αποκατάσταση επεμβατικά, κι αυτό θέλω να το υπογραμμίσουμε, απευθυνόμενοι ειδικά στις γυναίκες ασθενείς, ότι δηλαδή δεν αναμένουμε να βελτιωθεί η αισθητική εικόνα του δέρματος, καθώς το δέρμα έχει υποστεί κάτι σαν έγκαυμα. Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια αν αφεθεί χωρίς καμία θεραπεία συντηρητική ή χειρουργική, μπορεί με την πάροδο του χρόνου να οδηγήσει σε μια σειρά επιπλοκών, καθώς τα πόδια παραμορφώνονται, το χρώμα τους σκουραίνει, οι κιρσοί διογκώνονται και πονούν και μπορεί να εμφανιστούν δερματικές βλάβες που οδηγούν σε χρόνια δερματίτιδα, φλεγμονές, έκζεμα και άτονο έλκος. Τα στάδια 5 και 6 είναι τα τελευταία στάδια της φλεβικής ανεπάρκειας, όπου στο μεν στάδιο 5 έχουμε το έλκος που είναι όμως επουλωμένο, ενώ στο στάδιο έξι έχουμε ενεργό, ανοιχτό έλκος.

Επίσης, η θρόμβωση είναι μια άλλη επιπλοκή των κιρσών και ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι ένα πρόβλημα που το αντιμετωπίζουμε πιο συχνά και λόγω της αφυδάτωσης που έχει ο οργανισμός, με αποτέλεσμα το αίμα να πήζει ευκολότερα μέσα στις φλέβες. Η χρόνια αυτή θρομβοφλεβίτιδα, η οποία θα εκδηλωθεί ως επείγον με οξεία θρομβοφλεβίτιδα, συνοδεύεται από «θορυβώδη» συμπτώματα όπως έντονος πόνος, κάψιμο, αδυναμία ακόμη και να αγγίξει το σημείο αυτό ο ασθενής. Βέβαια, δεν είναι απειλητική για τη ζωή κατάσταση, καθώς είναι επιφανειακή και προσβάλλει το επιφανειακό δίκτυο. Όμως, αν ο θρόμβος αυτός επεκταθεί από τις φλέβες, από τους κιρσούς που θρομβώθηκαν στις διατριτώσες που επικοινωνούν δηλαδή, με το εν τω βάθει δίκτυο, τότε μπορεί να περάσει στο εν τω βάθει. Η αν θρομβωθεί η σαφηνής φλέβα η μείζων ή η ελάσσων μπορεί ο θρόμβος αυτός να περάσει από τις βαλβίδες στο εν τω βάθει δίκτυο και μπορεί δυνητικά αυτός ο θρόμβος να προκαλέσει και πνευμονική εμβολή. Όπως και να έχει όμως, η οξεία θρομβοφλεβίτιδα είναι ιδιαίτερα επώδυνη κατάσταση για τον ασθενή.

Ποια είναι η κατάλληλη εποχή για την αντιμετώπιση των κιρσών;

Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κάποια εποχή για την αντιμετώπιση των κιρσών και της φλεβικής ανεπάρκειας, γιατί όπως έχουμε επανειλημμένα τονίσει είναι πρωτίστως θέμα υγείας. Οπότε όλες οι εποχές είναι κατάλληλες, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι με τις νέες αναίμακτες και ενδοσκοπικές τεχνικές, όπως το ενδοαυλικό λέιζερ ο ασθενής μπορεί μετά από μια βδομάδα-δέκα μέρες να πάει να κάνει μπάνιο στη θάλασσα, να κολυμπήσει, να αθληθεί, κ.λπ., οπότε δεν περιορίζονται οι δραστηριότητές του. Τώρα αν μιλάμε για κάποιο θέμα αμιγώς αισθητικό, όπως είναι οι ευρυαγγείες, τότε όντως αποφεύγουμε να το αντιμετωπίσουμε τους καλοκαιρινούς μήνες με τη ζέστη. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο «κεφάλαιο» Όλες οι εποχές λοιπόν, είναι κατάλληλες για να προλάβουμε την εξέλιξη των κιρσών και τη δημιουργία επιπλοκών.

Η θεραπεία των κιρσών με laser είναι αποτελεσματική; Μπορεί να ξαναεμφανιστούν κιρσοί στο μέλλον;

Η αντιμετώπιση των κιρσών εκτός από τη συντηρητική θεραπεία που περιλαμβάνει την αγωγή με φλεβοτονικά φάρμακα, τη σύσταση για τη χρήση ελαστικών καλτσών συμπίεσης ή καλσόν για τις γυναίκες, όπως επίσης τη συστηματική αεροβική άσκηση, περιλαμβάνει και τη χειρουργική θεραπεία. Η επεμβατική αντιμετώπιση όμως, πλέον, εδώ και πολλά χρόνια- 18-19 χρόνια- έχει απομακρυνθεί από το ανοιχτό χειρουργείο, καθώς το gold standard διεθνώς είναι η ενδοαυλική αντιμετώπιση. Η ενδοαυλική αντιμετώπιση έχει σαν ναυαρχίδα το laser, το οποίο είναι αποτελεσματικό για τις βαριές περιπτώσεις, καθώς κι άλλες ενδοσκοπικές τεχνικές, όπως είναι οι ραδιοσυχνότητες, η ενδοαυλική βιολογική κόλλα (BIOGLUE), τα μικροκύματα, η τεχνική ΜΟCA που ενδείκνυνται για πιο ελαφριές περιπτώσεις. To laser λοιπόν, που είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό, θα συνδυαστεί οπωσδήποτε και με μικροχειρουργική τεχνική για την αφαίρεση των κιρσών, είναι δηλαδή συμπληρωματική τεχνική που γίνεται μαζί με το laser, ώστε να έχουμε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Αυτό ασφαλώς προϋποθέτει να έχει γίνει σωστά πρώτα η σκιαγράφηση, η χαρτογράφηση των φλεβών κι ένας σωστός έλεγχος με υπέρηχο triplex.

To laser έχει το πλεονέκτημα ότι δεν χρειάζεται ο ασθενής να υποβληθεί σε γενική αναισθησία, αλλά τοπική και ίσως και λίγο μέθη, οπότε θα περπατήσει γρήγορα, θα κινητοποιηθεί, δεν θα έχει τον πόνο, δεν θα έχει τους κινδύνους της ανοιχτής επέμβασης, όπως φλεγμονές, αιματώματα, κακώσεις νεύρων, κλπ. Ο ασθενής λοιπόν, θα επανέλθει γρήγορα στις δραστηριότητές του. Σκεφτείτε ότι υπάρχουν ασθενείς που επιστρέφουν στη δουλειά τους ακόμη και την επόμενη ημέρα όταν κάνουν δουλειά γραφείου. Σε περιπτώσεις χειρωνακτικής εργασίας συνιστούμε ο ασθενής να επιστρέψει στην εργασία του μετά από 4-5 μέρες. Γρήγορη λοιπόν, η επάνοδος στην εργασία και σημαντική μείωση του κόστους που συνεπάγεται η παρατεταμένη απουσία από τη δουλειά.

Η υποτροπή είναι ένα φαινόμενο που το μελετάμε χρόνια. Ακόμα και στα τελειότερα χειρουργικά χέρια το ποσοστό υποτροπής είναι της τάξης του 3-4% στις γυναίκες. Ο πρώτος λόγος είναι ότι η νόσος εξελίσσεται, άρα μπορεί να ασθενήσουν φλέβες οι οποίες αυτή τη στιγμή είναι υγιείς, και η δεύτερη αιτία είναι ότι το σώμα των γυναικών και σε ένα μικρότερο ποσοστό το σώμα των ανδρών, παρουσιάζει διαρκώς καινούριες φλέβες. Άρα λοιπόν, πρόκειται για μια νόσο δυναμική που είναι διαρκώς σε εξέλιξη και πρέπει αυτοί οι ασθενείς να παρακολουθούνται κάθε χρόνο ή ανά διετία. Ακόμη όμως και να συμβεί η υποτροπή μπορούμε να ξανα-παρέμβουμε και η υποτροπή θα είναι πολύ μικρή σε σχέση με την αρχική νόσο.

Η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών είναι το ζητούμενο και είναι και αυτό που πραγματικά επιτυγχάνουμε σε υψηλό ποσοστό με την ενδοαυλική αντιμετώπιση, γεγονός που μας το επιβεβαιώνουν και οι ίδιοι οι ασθενείς. Ειδικά όσοι έχουν χειρουργηθεί με την κλασική μέθοδο και μετά έκαναν την ενδοσκοπική τεχνική με laser, πραγματικά βλέπουν σημαντική διαφορά και το επισημαίνουν. Και η διαφορά έχει να κάνει τόσο με τη συντομότερη αποθεραπεία όσο και με την άμεση επιστροφή στις επαγγελματικές δραστηριότητες των ασθενών. Και αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα της ενδοσκοπικής αντιμετώπισης, καθώς και βελτιώνει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, και παράλληλα, συνεπάγεται μειωμένο εργασιακό κόστος, υπό την έννοια ότι ο ασθενής δεν θα απέχει από την εργασία του για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως στην περίπτωση που θα υποβαλλόταν στην κλασική, ανοιχτή επέμβαση, η οποία είναι αιματηρή, τραυματική και δύσκολη στην αποκατάσταση, απαιτώντας μεγάλο χρόνο αποθεραπείας (περίπου ένα μήνα).

Μετά την επέμβαση των κιρσών με ενδοαυλικό laser υπάρχουν περιορισμοί στην καθημερινότητα του ασθενούς;

Μετά την επέμβαση με το ενδοαυλικό laser οι περιορισμοί είναι σαφώς πολύ λιγότεροι σε σχέση με το ανοιχτό χειρουργείο-με την κλασική μέθοδο-, καθώς δεν έχουμε ανοιχτές τομές, δεν υπάρχουν μεγάλα τραύματα, παρά μόνο οπές χιλιοστού. Έτσι λοιπόν, δεν υπάρχει κίνδυνος μολύνσεων, τραυματισμών νεύρων ή προβλήματα από την επούλωση των τραυμάτων. Η επάνοδος στην εργασία είναι άμεση, μπορεί να επιστρέψει ο ασθενής και την επόμενη μέρα, υπό την προϋπόθεση ότι μιλάμε για εργασίες μη χειρωνακτικές που δεν προϋποθέτουν την άρση βάρους και βέβαια, για εργασίες μη ορθοστατικές..

Άρα, οι περιορισμοί είναι ελάχιστοι, κυρίως αποφεύγουμε να σηκώσουμε βάρος τις πρώτες 4-5 μέρες, οι οικιακές εργασίες μπορούν να γίνουν άμεσα από την ίδια κιόλας μέρα, εφόσον το περπάτημα συνιστάται. Κάτι άλλο πολύ σημαντικό επίσης, που ενδιαφέρει τις γυναίκες, είναι ότι ο χρόνος που απαιτείται να φοράει ο ασθενής ελαστικές κάλτσες ή καλσόν είναι σημαντικά μειωμένος σε σχέση με την κλασική μέθοδο, μόλις μια εβδομάδα (πέντε με εφτά μέρες και το καλοκαίρι ακόμη λιγότερες) είναι η γενική οδηγία. Υπενθυμίζεται ότι με την κλασική μέθοδο, η χρήση ελαστικού καλσόν ή κάλτσας μπορεί να φτάσει τους πέντε με έξι μήνες. Η διαφορά είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Παράλληλα, ο ασθενής μπορεί να κάνει μπάνιο στη θάλασσα, το οποίο πραγματικά είναι μια φυσιοθεραπεία, και ιδιαίτερα μετά από τέτοιες επεμβάσεις, οπότε και το συνιστούμε ανεπιφύλακτα.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.iliasxar.gr ή επικοινωνήστε με το κ. Χαράλαμπο Ηλία στο 2107296277.

Info:

Ο Αγγειοχειρουργός, Αγγειολόγος Χαράλαμπος Κ. Ηλίας γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα και σπούδασε ιατρική στην στρατιωτική σχολή αξιωματικών σωμάτων (Θεσσαλονίκης). Ξεκίνησε να εργάζεται το 1992 ως στρατιωτικός ιατρός στο 401 γενικό στρατιωτικό νοσοκομείο Αθηνών. Διαβάστε το πλήρες βιογραφικό εδώ.

Ακολουθήστε τον Χαράλαμπο Ηλία σε Facebook & Instagram.